II- SAVAŞIN MALİYETİ (19 madde)

SUN TZU der ki,

1. Savaş alanında bulunan bin adet hafif zırhlı, bir o kadar ağır zırhlı savaş arabasının yanı sıra yüz bin zırhlı savaşçı, bu savaşçıların kilometrelerce ötedeki savaş alanına  taşınmalarını  sağlayacak malzeme, cephede ve cephe gerisindeki harcamalar, savaş alanında bulunacak konukların ağırlanması gibi ufak tefek gereksinimleri, zırhlara, savaş arabalarına ödenecek tüm maliyeti alt alta getirip toplayacak olursanız günde en az bin külçe gümüş gerekeceğini görürsünüz. Yüz bin savaşçılık bir ordu bundan aşağı donatılamaz.

2. Savaş başladığında, zafer gecikecek olursa, savaşçılarınızın silahları körleşmeye, savaşma şevkleri kırılmaya başlar. Özellikle bir ana hedefi kuşattığınızda, gücünüzün hızla azalmaya başladığını görürsünüz. 

3. Hele bir de, ülkenizin sefer imkanları kısıtlı ise, devletin zaferle sağlayabileceği olanaklar çekilen sıkıntıya değmeyecektir. 

4. Silahlarınız yetersiz kalıp, şevkiniz kırılıp, gücünüz tükenip, hazineniz eridiğinde daha önce yanınızda bulunan diğer komutanların sizin yaptığınız aşırılıklardan yararlanmaya çalışmak için harekete geçtiklerini göreceksiniz. Bu durumda, ne kadar akıllı olursa olsun hiç bir kimse böyle bir durumun yaratacağı sonuçları engelleyemez. 

5.  Bu nedenle, savaşta acelecilik aptallıkla eş anlamlı olmasına rağmen, akıl ile zaman yitirmenin de yan yana gelebileceğini kimse söyleyemez.

6. Uzatmalı savaştan kazançla çıkmış bir ülke görülmemiştir. 

7. Savaşı kazançla kapatmanın yolunu bulacak kişi savaşın vereceği zararları en iyi bilen kişidir. 

8. Deneyimli, akıllı komutan mevcut olanaklarına göre planlamasını yapar. Savaşa girince takviye gelmesine umut bağlamaz. 

9. Savaş araç ve malzemelerini, diğer lojistik gereksinimlerini ülkenden getir. Düşman arazisinde atlarına yem bulmanın yollarına bak. O zaman savaş esnasında aç kalmazsın. 

10. Devlet maliyesinin zayıflığı, ordunun vatanından uzak düşman arazisinde savaşması, daha çok lojistik destek ihtiyacını gerektirir. Uzaktan yardımla yaşamak zorunda kalan ordunun halkı fakirleşir. 

11. öte yandan ordunun yakında olması fiyatları yükseltir. Yüksek fiyatlar da halkın yaşam seviyesini düşürür. 

12.Yaşam seviyesi düştüğünde, halk ağır yük altında kalır. 

13. Düşük yaşam seviyesi, güç tükenmesi yüzünden halkın dişinde tırnağında kalmaz, gelirlerinin büyük kısmı ek vergi olarak alınırken, devletin masrafları ise kırılan savaş arabalarının onarımı, eksilen atların, zırhların, ok, yay, mızrak, kalkanların ikmali, malzeme arabaları ile bu arabaları çekecek öküzlerin alımına yapılan harcamalarla artar. 

14. Bu nedenle, akıllı bir komutan giderlerini düşmana yıkmaya çalışır. Düşmandan alınacak bir araba malzeme kendi ülkesinden çıkacak yirmi araba malzemeye; düşmandan el konacak bir çuval hayvan yemi kendi ülkesinden getirilecek yirmi çuvala eşittir. 

15. Düşmanı yok etmek istiyorsak askerimizi kızıştırmamız gerekir. Bu da alınacak ganimetlerin asker arasında paylaştırılması ile yapılabilir. 

16. Bu amaçla, savaş esnasında on ya da daha çok savaş arabası ele geçirildiğinde savaş arabalarını ilk arabayı ele geçirene verin. Arabalardaki düşman bayraklarını kendinizinkiyle değiştirin, ele geçen savaş arabalarını kendi arabalarınızın safına katıp savaşa devam edin. Ele geçen esirlere ise iyi davranın. 

17. Ele geçen düşman ganimetlerini ve esirleri kendi gücünüzü artırmakta kullanın. 

18. Savaşta amacınız uzun sefer değil, zafer olsun. 

19. Şu çok iyi bilinmeli ki, ordu komutanı halkının kaderini,  barış  ya  da tehlike  içinde yaşamasını elinde tutan kişidir.